Hanneke Verkleij

Op 3 juli 1949 ben ik geboren in Spanbroek (N-H), als oudste dochter van een gezin met vijf meisjes. Tot half februari 1970 heb ik daar gewoond. Ik ben niet getrouwd, heb geen kinderen, wel relaties: de eerste van 1969 t/m 1992, en sinds september 1995 heb ik een partner die twee kinderen heeft en een kleindochter.
Vanaf augustus 1968 werkte ik anderhalf jaar als kleuterleidster in Obdam en acht en half jaar als hoofdleidster van een kleuterschool in Alphen aan den Rijn; tijdens die jaren heb ik mijn MO akte Pedagogiek gehaald, zodat ik bevoegd was om nieuwe stappen te zetten in mijn loopbaan. In april 1974 was ik een van de oprichters van de landelijke Werkgroep Kritische kleuterleidsters. De WKK heeft als landelijke werkgroep naam en betekenis gehad in het kader van onderwijsvernieuwing en emancipatie. We streefden naar verandering en verbeteringen van het onderwijs aan jonge kinderen én van de positie van kleuterleidsters. De WKK was ruim 30 jaar actief, tot oktober 2005.
Eind 1978 werd ik pedagogisch-didactisch medewerker bij de regionale Onderwijsbegeleidingsdienst in Wognum. Daar heb ik acht jaar gewerkt. Na een periode van burn-out en bezinning (waarin ik ter ontspanning fotocursussen volgde bij De Blauwe Schuit in Hoorn, 1987/1988) wist ik dat ik niet meer direct in het onderwijs wilde werken. Maar wat dan wel? In 1988 vroeg Frea Janssen-Vos of ik freelance wilde komen werken bij het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum in Amsterdam. Daar heb ik met de ‘projectgroep Onderbouw’ meegewerkt aan de totstandkoming van een serie boeken over Basisontwikkeling/Ontwikkelingsgericht Onderwijs.

In die jaren is mijn fotografiecarrière begonnen. Naast het redigeren van de boeken die door de ‘projectgroep Onderbouw’ werden geschreven maakte ik foto’s die bij de teksten van de boeken pasten. Toen ik besefte dat fotografie en met name onderwijsfotografie een nieuwe richting in mijn leven en werk zou kunnen betekenen, wilde ik mij grondig verdiepen in de techniek van fotograferen. Bij Fotogram in Amsterdam heb ik de basistechnieken van het vak geleerd, en daarna vooral door heel veel praktijkervaring op te doen. Nog zo groen als gras werd ik in 1989 uitgenodigd om mee te werken aan het fotoboek ‘Hoorn in beeld’. Een vooral enerverende maar ook stimulerende ervaring aan het begin van mijn loopbaan als fotograaf. Op 9 juni 1993 liet ik me inschrijven bij de Kamer van Koophandel; ik startte mijn eigen bedrijf. Onderwijsfotografie werd mijn specialiteit (mijn hart lag toch nog steeds bij het onderwijs aan jonge kinderen!), en in het verlengde daarvan volgden ook de kinderopvang en peuterspeelzalen. Ik kon mijn ervaring en kennis van het onderwijs verbinden met fotografie. Een gouden combinatie, zo bleek. Zowel voor mezelf als voor mijn werk. Mijn eigen ervaring in het onderwijsveld zorgde ervoor dat ik, vaak letterlijk, dichtbij de leerkrachten en kinderen kon zijn en ze functioneel en vanuit een warm hart in beeld kon brengen. Daar bleek mijn kracht te zitten. Doordat ik sterk betrokken bleef bij de ontwikkelingen binnen het concept van Ontwikkelingsgericht Onderwijs kon ik tot mijn groot plezier een bijdrage leveren aan het in beeld brengen van de ook door mij vurig gewenste onderwijsvernieuwing. Twee vliegen in één klap.
Veel van mijn werk is en wordt gepubliceerd in onderwijskundige boeken (zoals de serie over Ontwikkelingsgericht Onderwijs, zie verder bij boeken) en vaktijdschriften voor leerkrachten basisonderwijs en studenten van de pabo, zoals HJK (De Wereld van Het Jonge Kind), JSW (Jeugd in school en wereld), Zone (tijdschrift voor spelend en onderzoekend leren). In 1997 heb ik samen met de Werkgroep Kritische Kleuterleidsters een boek ‘De klas, daar woon je’ uitgegeven. Ik werd veel gevraagd om diverse onderwijsstudiedagen en conferenties, zoals van de Schakeldagen (APS) en van de OGO-Academie, te verslaan. Scholen benaderden me om foto’s te laten maken voor hun website, hun jaarlijkse schoolgids of eigen kalender. Ik heb ook veel workshops gegeven in het onderwijs, waarbij ik gebruikmaakte van mijn grote archief aan praktijkbeelden. Daaruit heb ik zes fotoboekjes samengesteld en in eigen beheer uitgegeven (‘Inrichting van een uitdagende speel-leeromgeving in de onderbouw’). Ik ben er trots op dat wanneer ik mijn naam als onderwijskundig fotograaf bij Google intikte mijn naam/bedrijfsnaam/website vaak bovenaan de lijst met hits verscheen.

Maar onderwijs is niet het enige terrein waar mijn belangstelling naar uitging. Ik heb veel ‘vrij werk’ gemaakt; daar waar ik ook maar was: in de natuur, in mijn woonomgeving, het havenkwartier van Hoorn, tijdens mijn vakanties, m.n. in Frankrijk en op Terschelling, en mijn reizen naar scholen in Marokko, enz.
Schaduw, ritme, details en reflecties fascineren me, ze lopen als een rode draad door mijn werk. Dit vrije werk exposeerde en verkocht ik in mijn atelier. In november 2007 heb ik in eigen beheer een fotoboek uitgebracht onder de titel ‘Oogstrelend’, een doorsnede van mijn vrije werk tot dan toe.
Opdrachten kwamen ook uit de particuliere sector zoals portret- en familie- en geboortefotografie. Tijdens mijn jaren bij BNI (Business Network International) kwam bedrijfsfotografie erbij.
In 1989 kocht ik mijn eerste professionele camera en lenzen van Nikon, en dat is de rest van mijn carrière mijn merk gebleven. Ik heb tot 2005 analoog gewerkt, hoofdzakelijk in zwartwit (Tri-X), en ook op kleuren-en diafilm (Kodak en Fuji). Mijn eerste digitale foto maakte ik op 22 juli 2004 met een Nikon D70. Van 1989 tot 2003 werkte ik vanuit mijn huis en in november 2003 opende ik mijn foto-atelier aan de Korenmarkt in Hoorn. Een heerlijke plek, waar ik me meer kon laten zien aan de buitenwereld. Een ruimte om te werken en te exposeren. Hier ontving ik mijn klanten, hier kwamen liefhebbers van fotografie binnenwandelen, hier hield ik mijn open-atelierdagen, en hier ontving ik de deelnemers aan mijn fotografieabonnementen.
Een van de manieren om mijn eigen ontwikkeling te stimuleren was het bezoeken van exposities, het lezen van vakliteratuur en het kopen van fotoboeken. In mijn kast staan boeken van bv. Eva Besnyö, Emmy Andriesse, Robert Doisneau, Henri Cartier-Bresson, Cas Oorthuis, Dolf Krüger, Ad Windig, Renee Burri, Robert Cappa, Elliot Erwitt, Sem Presser, Aart Klein, Ed van der Elsken, Martin Kers, Kees Scherer, Willy Ronis, Ger Dekker, Koos Breukel, en nog vele anderen.
Na de sluiting van mijn foto-atelier op 01-01-2016 werk ik weer vanuit mijn huis. Ik ben minder gaan werken, maar niet helemaal gestopt. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan…ik blijf nog actief als onderwijsfotograaf.

Mijn opdrachten kwamen van:
APS (Algemeen Pedagogisch Studiecentrum), CPS (Christelijk Pedagogisch Studiecentrum), VOO (Vereniging Openbaar Onderwijs), Uitgeverij van Gorcum, LNH (Landschap Noord-Holland), Rentree Hoorn, Gemeente Alkmaar, OBDnoordwest, St. Kinderopvang Hoorn, NJI (Nederlands JeugdInstituut), De Wereld van het jonge kind (ThiemeMeulenhoff), Jeugd in school en wereld (ThiemeMeulenhoff), De Activiteit (landelijk centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs), Zone (van Gorcum), Architectuurcentrum Hoorn, Exploitatie Maatschappij K.H. de Jong BV, GroenLinks Hoorn, Martien Weel Uitvaartzorg, HIER in Westfriesland, LBBO (Landelijke Beroepsgroep Begeleiders in het Onderwijs), de Academie voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs, Bewoners Oosterdijk, Enkhuizen, NCDO/NME (Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling)/ Natuur-en Milieu Educatie),diverse Pabo’s, OBDen, basisscholen, en veel particulieren.

Foto-exposities, presentaties, publicaties:
1989 Fotoboek ‘Hoorn in Beeld’
1990 Expositie in de Parkgallery, Hoorn.
1991 Fotoreis naar Venetië met Fotogram.
1991 Expositie bij het Algemeen Pedagogische Studiecentrum, Amsterdam.
1992 Expositie in de Infowinkel, Alkmaar.
1994 Expositie in de Openbare Bibliotheek, Nieuwe Niedorp.
1997 Fotoboek ‘De klas, daar woon je’ (Werkgroep Kritische Kleuterleidsters).
1999 Expositie en workshop tijdens de Regionale Onderwijsdagen in Amsterdam en Egmond.
1999 Expositie bij OBD (Onderwijsbegeleidingsdienst) Westfriesland, Hoorn.
2000 Expositie in ’t Verschil, Hoorn.
2004 Expositie bij De Activiteit, Alkmaar.
2004 Expositie bij de Onderwijsbegeleidingsgroep Kennemerland, Haarlem.
2005 Expositie in het Instituut voor de lerarenopleiding Universiteit van Amsterdam.
2005 Fotoroute: expositie in 60 etalages in de binnenstad van Hoorn.
2006 Expositie in ’t Verschil, Hoorn.
2007 In eigen beheer uitgegeven: Fotoboek ‘Oogstrelend’.
2008 Expositie op de binnenplaats van de ‘Krententuin’, Oostereiland Hoorn (i.s.m Filmhuis).
2005-2010 Deelname aan het jaarlijks evenement Aqua Hoorn.
2011 In eigen beheer uitgegeven: Serie van zes fotoboekjes ‘Inrichting van een uitdagende speel-leeromgeving in de onderbouw’.
2010-2016 Deelname aan de Hoornse Waterweken.
2011 Deelname groepsexpositie in Het Park, Hoorn.
2004-2014 Deelname aan de open-atelierroute in het culturele weekend ‘Hoorn Kunst en Cultuur’.
2012-2014 reizen naar Marokko (onderwijsfotografie).

Boeken die ik heb geïllustreerd in het kader van Ontwikkelingsgericht Onderwijs:

1990 Basisontwikkeling, Frea Janssen-Vos
1990 Spel en spelen, Frea Janssen-Vos e.a.
1997 Basisontwikkeling in de onderbouw, Frea Janssen-Vos
1997 Het materialenboek, Frea Janssen-Vos, e.a.
1997 Kringactiviteiten, Frea Janssen-Vos, e.a.
1997 Naar lezen, schrijven rekenen, Frea Janssen-Vos, e.a.
1997 Met jou kan ik lezen en schrijven, Harm Knijpstra e.a.
1998 Op jou kan ik rekenen, Niko Fijma e.a.
1998 Thema’s en projecten, Frea Jassen-Vos, e.a.
2001 Startblokken van basisontwikkeling, Frea Janssen-Vos, e.a.
2004 Spel en ontwikkeling, Frea Janssen-Vos
2004 Thema’s en taal, Bea Pompert
2005 Het materialenboek, Frea Jassen-Vos e.a.
2008 Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw, Frea Janssen-Vos
2009 Zoeken naar woorden, Bea Pompert, e.a.
2009 Startblokken in de kinderopvang, Janneke Hagenaar, e.a.
2012 Baanbrekers en boekhouders, Frea Janssen-Vos
2013 Vakken en vorming in onderzoek, Lorien de Koning
2015 Startblokken en basisontwikkeling, Bea Pompert, e.a.
2017 Thema’ en taal, Bea Pompert, e.a.
2017 Basisontwikkeling voor peuters en de onderbouw, Levineke van der Meer e.a.
2017 Lezen en schrijven doe je samen, Bea Pompert
2018 Spelen en leren op school, Bert van Oers, Marjolijn Dobber

Andere titels en auteurs:

2001 Tien jaar Basisschool de Oostelijke Eilanden, Wil Eiting e.a.
2010 Hoera, ik krijg kleuters, Helma Brouwers
2012 Baanbrekers en boekhouders, Frea Janssen-Vos
2013 Speels, liefdevol en vakkundig, Elly Singer, e.a.

Zelfgemaakte fotoboeken (niet te koop):

2008 Onze tuin, Abe en Rie Agema (in opdracht)
2010 Berlijn (privé)
2011 Deux petites copines (privé)
2011 Terschelling, boeiendepot Rijkswaterstaat (1) (vrij werk)
2011 Terschelling, boeiendepot Rijkswaterstaat (2) (vrij werk)
2011 Terschelling, zee en strand (vrij werk)
2011 Terschelling, lijnen in het landschap (vrij werk)
2011 Terschelling, strandvondsten (vrij werk)
2011 Terschelling, grafstenen (vrij werk)
2011 Hoorn in the picture (vrij werk)
2011 Voor Eline, tulpen/tulpenvelden omgeving Spanbroek (privé)
2012 De Bijenworf, Terschelling (bedrijfsfotografie)
2012 Zelfportretten
2012 Plastifix Enkhuizen (bedrijfsfotografie)
2012 Geboortefotografie (bedrijfsfotografie)
2012 Notre voyage á Maroc (onderwijsfotografie)
2012 Van koe tot kaas, Alphen aan den Rijn (bedrijfsfotografie)
2012 ‘Bijzonder dat ik dit mocht meemaken’, afscheid van huisarts Johan Nieuwdorp,(bedrijfsfotografie)
2012 Fotografie Hanneke Verkleij (1) Verkoopcatalogus vrij werk
2012 Fotografie Hanneke Verkleij (2) Verkoopcatalogus vrij werk
2012 Fotografie Hanneke Verkleij (3) Verkoopcatalogus vrij werk
2012 Rood (vrij werk)
2012 Presentatie ‘Baanbrekers en Boekhouders’ door Frea Janssen-Vos
2013 Zélie (portretten)
2013 Mijn ode aan de leerkracht (onderwijsfotografie)
2013 Archigny, école maternelle (onderwijsfotografie)
2013 Joke de Keijzer, afscheid Peuterspeelzaal de Reigertjes Enkhuizen (onderwijsfotografie)
2014 Solange et Gendrey (privé)
2014 Beelden van Marokko (vrij werk)
2014 Fez-Meknes-Rabat (reisverslag)
2014 Ouled Slim Marokko (onderwijsfotografie)
2014 Rome (privé)
2015 Byrrh-DuBonnet-St.Raphaël-Suze (muurreclames en voorwerpen)
2015 Koeien (vrij werk)
2018 Ruth en Zélie, hun optreden in Nijmegen (privé)
2018 Ria Reimers-Appel, afscheid VVE PSZ Enkhuizen (onderwijsfotografie)

Lidmaatschappen: De Fotografenfederatie, Burafo, Pictoright, DuPho.